Arrest Hoge Raad: testament kan vervallen
In een arrest van 10 november 2023 heeft de Hoge Raad in cassatie geoordeeld dat een testament kan komen te vervallen wanneer zich na het opmaken van het testament bepaalde feiten en omstandigheden voordoen die daar aanleiding toe geven.
Het ging bij dit arrest om de volgende kwestie.
Achtergrond
In 2006 heeft een man (‘de erflater’) een testament gemaakt waarin hij zijn toenmalige echtgenote tot zijn enige erfgenaam benoemde. Daarbij heeft hij onder andere bepaald dat zij geen erfgenaam zou zijn wanneer het huwelijk door echtscheiding zou worden ontbonden. Voor dat geval benoemde hij zijn broer tot zijn enige erfgenaam.
De erflater en zijn toenmalige echtgenote zijn in 2009 gescheiden. Op grond van het testament uit 2006 was zijn ex-echtgenote daardoor dus geen erfgenaam meer. In datzelfde jaar is de erflater opnieuw getrouwd. De erflater en zijn tweede vrouw (‘de weduwe’) hebben twee kinderen gekregen.
De erflater is in 2017 overleden. Hij heeft tijdens zijn tweede huwelijk geen nieuw testament gemaakt. Dat betekent dat het testament uit 2006 zijn laatste testament was, dat door zijn overlijden van kracht werd. Op grond van dat testament was de broer van de erflater zijn erfgenaam. De broer heeft de erfenis aanvaard.
Rechtszaak
De weduwe vond dat onterecht en stapte naar de rechter. Zij stelde dat het testament niet de uiterste wil van erflater bevatte. Zij betoogde dat toen haar man zijn testament in 2006 maakte, hij ervan uitging dat hij met zijn ex-echtgenote getrouwd zou blijven en geen kinderen zou krijgen. Hij heeft toen niet voorzien dat zijn persoonlijke omstandigheden zo ingrijpend zouden wijzigen door zijn echtscheiding en door zijn huwelijk met de weduwe en zijn vaderschap. De weduwe verzocht de rechtbank Gelderland daarom te bepalen dat de broer van de erflater geen rechten aan het testament kon ontlenen.
Op 8 mei 2019 heeft de rechtbank vonnis gewezen en daarbij de weduwe in het gelijk gesteld. Tegen dit vonnis heeft de broer van de erflater beroep aangetekend bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden. Op 22 maart 2022 heeft het gerechtshof het vonnis van de rechtbank Gelderland vernietigd en de vordering van de weduwe afgewezen. Door dit arrest was de broer op grond van het testament uit 2006 toch erfgenaam.
Cassatie
Omdat zij het niet eens was met de uitspraak van het gerechtshof is de weduwe vervolgens in cassatie gegaan bij de Hoge Raad. De Hoge Raad heeft nu het hierboven genoemde arrest gewezen, waarmee het arrest van het gerechtshof wordt vernietigd en het vonnis van de rechtbank wordt bekrachtigd.
In het arrest overweegt de Hoge Raad onder meer het volgende:
“Doen zich na het opmaken van de uiterste wil feiten en omstandigheden voor waardoor de feitelijke verhoudingen niet langer aansluiten bij hetgeen de erflater kennelijk wenste te regelen, dan kan de uiterste wil zo worden uitgelegd dat de desbetreffende beschikking alleen gold voor de situatie die bestond voordat de bedoelde feiten en omstandigheden zich hadden voorgedaan. Voor een zodanige uitleg is niet vereist dat de erflater bij het opmaken van de uiterste wil op de bedoelde feiten en omstandigheden is vooruitgelopen. (...) Indien de erflater bij het opmaken van de uiterste wil geen rekening heeft gehouden met de mogelijkheid van hertrouwen en achterlaten van afstammelingen, dringt zich de vraag op of de erflater met de uiterste wil ook de door die omstandigheid gewijzigde verhoudingen kennelijk wilde regelen.”
Conclusie
Uit deze uitspraak van de Hoge Raad valt af te leiden dat een testament zijn geldigheid kan verliezen doordat bepaalde feiten en omstandigheden na de datum van het testament veranderen. In de hiervoor beschreven kwestie krijgt de kennelijke latere wil van de erflater voorrang boven wat in het testament staat. Maar wel pas na vier jaar procederen.
Zo’n langdurige en kostbare rechtsgang wil je natuurlijk voorkomen. Daarom is het belangrijk ervoor te zorgen dat je testament altijd up-to-date is. Zeker wanneer zich grote veranderingen in je leven voordoen, zoals een echtscheiding, een huwelijk of het krijgen van kinderen, is het verstandig om te bekijken of je testament nog wel aansluit op je situatie. Daarvoor kun je bij een notaris terecht.
Beëdigde vertaling van een testament
Er zijn allerlei situaties waarin je een al dan niet beëdigde vertaling van een testament nodig hebt. Bijvoorbeeld wanneer je een Nederlands testament in een ander land moet overleggen. Of wanneer je in Nederland een testament wilt maken en onvoldoende Nederlands spreekt.
Daarvoor moet je dan weer bij ons zijn.
Klik op onderstaande knop voor meer informatie over het vertalen van testamenten:
